Het gezin waarin Loïs Houwen (25) opgroeit, is hard geraakt door de toeslagenaffaire. Als kind van een gedupeerde probeert ze nu haar leven weer op de rit te krijgen met hulp van de gemeente Groningen. Maar hierbij loopt ze tegen allerlei bureaucratische obstakels aan: “Ik ben op mijn veertiende gaan werken, zodat mijn moeder geen kosten meer had aan mij.”
“Ik ben eigenlijk altijd een soort van tweede ouder geweest in het gezin," zegt Loïs. "Vlak na de geboorte van mijn broertje, werd mijn moeder weer alleenstaand. Als oudste kwam er onbewust toch best veel op mijn bord terecht.”
De moeder van Loïs werkte fulltime en had drie kinderen. Als de toeslagen worden stopgezet, wordt het haar te veel. “Mijn moeder kon het niet alleen aan, daarom ben ik op mijn veertiende gaan werken. Zodat mijn moeder geen kosten meer had voor mijn schoolreisjes, kleding of dat soort dingen. Dat bekostigde ik zelf.”
Blauwe brieven
Als tiener ziet Loïs de blauwe brieven door de brievenbus binnenkomen. “Als 15-jarige dacht ik wel: die ongeopende stapel is vast belangrijk. Toen ik las om welke bedragen het ging, schrok ik enorm.”
In december 2022 ontvangt Loïs zelf een brief van de belastingdienst. Daarin staat dat ze als kind van een gedupeerde ouder een geldbedrag van de overheid zal ontvangen en dat ze zich kan aanmelden voor 'brede ondersteuning', zoals dat heet. “Ik heb het contactformulier ingevuld, maar daar heb ik toen geen reactie op gekregen. In mei heb ik dit opnieuw gedaan en uiteindelijk kreeg ik in september pas een uitnodiging om bij de gemeente Groningen langs te komen. Samen bekeken we mijn hulpvragen en hoe ze mij konden helpen met mijn toekomstperspectief.”
Brede ondersteuning
Tienduizenden ouders kwamen tussen 2004 en 2019 ernstig in de problemen door de belastingdienst. Zij moesten te veel kinderopvangtoeslag terugbetalen, omdat ze onterecht gezien werden als fraudeur. Velen raakten daardoor diep in de schulden. Erkend gedupeerden kregen 30.000 euro, maar hun schuld is vaak groter. En op deze compensatie moet je vaak jaren wachten. Om mensen nu alvast een nieuwe start te laten maken, is de speciale regeling ‘brede ondersteuning’ bedacht, om slachtoffers van de affaire met behulp van de gemeente een nieuwe start te kunnen bieden.
Studievertraging en spaargeld
“Ik heb wat vertraging opgelopen tijdens mijn studie, omdat ik - mede door de affaire - gewisseld ben van studie, ook vanwege mijn moeders gezondheid. Daarom heb ik nu geen recht meer op een studentenkaart voor het openbaar vervoer.” Dat zorgt bij Loïs voor een grote, extra kostenpost. Als student van een docentenopleiding loopt ze stage en die locatie is niet in de buurt. Haar reiskosten bedragen daardoor ongeveer 300 euro per maand. “Natuurlijk heb ik wel een bijbaan, maar om nu elke maand 300 euro over te maken naar de NS, dat werd wel erg pittig.”
Naast de reiskosten, moest Loïs ook boeken aanschaffen voor haar studie en haar zorgkosten betalen. “Pas in oktober kreeg ik uiteindelijk bericht dat mijn plan was besproken en dat ook was bevestigd dat ik een erkend kind ben van een gedupeerde. De boodschap was: ‘Nu we kunnen nu aan de slag’. Maar ja, op dat moment zat ik al bijna aan het einde van mijn stage.”
Niet met terugwerkende kracht terugbetaald
Het duurde dus maanden voordat Loïs antwoord kreeg van de gemeente, en dan blijkt ook nog eens dat er alleen naar het heden en de toekomst wordt gekeken. De kosten die ze al gemaakt heeft, kunnen niet met terugwerkende kracht worden terugbetaald, aldus de gemeente. Groningen, de gemeente waar Loïs woont, laat aan Pointer weten dat elke situatie om een individuele benadering met maatwerk vraagt. “Dat betekent continu lastige afwegingen maken in wat bijdraagt aan herstel en perspectief.”
Een paar weken na deze mededeling krijgt Loïs van de gemeente te horen dat ze toch willen kijken naar een passende vergoeding voor haar. Inmiddels heeft ze een paar gesprekken met de gemeente gehad en is ze voorzichtig positief. Ze hoopt dat de nodige steun nu echt gauw komt. “Ik wil nu graag de volgende stap maken van studie naar werk”, zegt Loïs. “M’n moeder had daar graag bij willen helpen, maar heeft daarvoor nooit de kans gehad. Dus als ik daar nu ondersteuning bij kan krijgen, zou dat heel fijn zijn.”
Oproep: afhandeling toeslagenaffaire
Het onderzoek van Pointer naar de afhandeling van de toeslagenaffaire gaat verder. Ben je ook kind van een toeslagenouder? En loop je vast bij de gemeente of andere instanties zoals DUO? Laat het ons weten!
Bekijk hieronder de uitzending van Pointer over de brede ondersteuning terug:
Wil je op de hoogte blijven van dit onderzoek?
Elke week sturen we je onderzoeksverhalen, tips van de redactie, en verhalen die je nog van ons kan verwachten.
